Sanktuarium Świętego Jakuba Apostoła w Lęborku

Pierwszą wzmiankę o fundacji świątyni zawiera akt założenia miasta z roku 1341 (jej budowę ukończono najprawdopodobniej w początkach XV wieku). Kościół jest orientowany (część prezbiterialna zwrócona ku wschodowi), wzniesiony wątkiem gotyckim (polskim), o korpusie reprezentującym typ halowy (równa wysokość wszystkich naw). Obiekt charakteryzuje masywna wieża o wysokości 41,18 m (punkt widokowy na panoramę śródmieścia Lęborka), którą w trakcie renowacji na początku XX stulecia nakryto dachem dwuspadowym, przesłoniętym od północy i południa dwoma neogotyckimi szczytami.

Wnętrze świątyni po wielu remontach i konserwacjach zatraciło gotycki, surowy wygląd. Oryginalne sklepienie zachowało się jedynie w zakrystii (tzw. kryształowe).

Najstarszym elementem wyposażenia są dwie renesansowe płyty nagrobne umieszczone w południowej ścianie prezbiterium: Joachima Sycewica (niegdyś starosty lęborskiego i bytowskiego) oraz jego trzyletniej córki Doroty.

Szczególnie cenny jest również barokowy ołtarz z co najmniej 1702 roku. Jego centralnym obrazem jest malowidło przedstawiające scenę ukrzyżowania Chrystusa rozbudowaną o postaci Marii i Marii Magdaleny klęczących u podstawy krzyża. Tabernakulum, z figuralnymi rzeźbami wykonanymi z kości słoniowej, nawiązuje do architektonicznej struktury ołtarza.

Zachowały się ponadto jeszcze cztery XVIII-wieczne ołtarze, choć niestety niekompletne: ołtarz świętego Antoniego, nastawa ze współczesnym obrazem Marii depczącej węża, ołtarz z obrazem przedstawiającym scenę zdjęcia z krzyża oraz ołtarz poświęcony Świętej Rodzinie.

Przy pierwszym od prezbiterium, północnym filarze nawy głównej, nadwieszona jest z kolei cenna ambona o formach rokokowych wykonana z polichromowanego drewna. Wielokątny baldachim wieńczy drewniana rzeźba Jakuba Apostoła.

Staraniem oo. franciszkanów w czerwcu 2010 roku do świątyni sprowadzono z Watykanu relikwie I stopnia Jakuba Apostoła. 25 lipca 2010 roku, na mocy dekretu Biskupa Pelplińskiego, kościół zyskał miano Diecezjalnego Sanktuarium Świętego Jakuba, dzięki czemu stał się zarówno punktem docelowym licznych pielgrzymek, jak i – znajdując się na trasie Pomorskiej Drogi św. Jakuba – ważnym przystankiem na rzeczonym szlaku, prowadzącym do grobu Świętego w hiszpańskim Santiago de Compostela.