Pomnik ku czci ofiar Marszu Śmierci w Gęsi

Epitafium w kształcie żeliwnej ściany z centralnym elementem żywicznym, w którym niczym inkluzje tkwią nazwiska zmarłych, upamiętnia tragiczne wydarzenia schyłku drugiej wojny światowej. – "Tutaj w Gęsi od 2 lutego do 9 marca 1945 roku był obóz ewakuacyjny dla więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof. Na terenie tutejszego obozu odnaleziono 162 ciała zamęczonych więźniów, które w grudniu 1951 r. pochowano na cmentarzu stutthowskim w Krępie Kaszubskiej" – czytamy.

Autor pomnika, artysta rzeźbiarz dr Tomasz Sobisz, tematyką tzw. Marszu Śmierci zajmuje się od 1993 roku. Wówczas przygotował koncepcję pomnika-kościoła w Nawczu – wymownego obiektu wzniesionego na fundamencie baraku obozowego. Sobisz, pracując nad ideą miejsca pamięci w Gęsi, badał dokumenty, jak kronikarz poszukiwał prawdy, w końcu uznał, iż suche, niepozorne urzędowe druki posiadają niezwykłą siłę oddziaływania. Używawszy oryginałów, zapisał żeliwną ścianę wyborem tekstów, ukazując z jednej strony masowość i wielonarodowy charakter Marszu Śmierci, z drugiej zaś – co niespotykane – dokonał swoistego uobecnienia ofiar KL Stutthof. Bazując na karcie obozowej, nakreślił portret konkretnego więźnia wraz z jego rodziną, pochodzeniem, wyznaniem, kolorem oczu itd. To jedyne i oryginalne powiązanie w obszarze rzeźby pomnikowej.

By nawiązać do tradycyjnej formy wyrażającej pamięć o zmarłych, twórca wymowną, żeliwną ścianę osadził na planie krzyża, wpisanego w kamienną płaszczyznę.